Pandemi Döneminde Finans Sektörü Nasıl Değişti?

COVID-19 virüsü küresel bir salgına dönüşerek sosyal ve ekonomik yaşamı olumsuz anlamda etkiledi. Pandemi döneminde finans sektörü üzerinde yaşanan olumsuz etkilere karşı ülkeler birçok ekonomik tedbir alarak arz (mal ve hizmet üretimi) ve talep (tüketim ve yatırım) şoklarına karşı etkin para politikaları geliştirdi. Merkez bankaları aracılığı ile uygulamaya konulan bu para politikaları, finansal istikrarı sağlama amacına yöneliktir. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) da bu hedef doğrultusunda 2020 yılından başlayarak pandemi sürecinde bazı tedbirler almış, salgının olumsuz etkilerini en alt düzeyde tutmaya çalıştı.

Para Politikaları Nedir ve Nasıl Uygulanır?

Ekonomi terimleri arasında sıkça rastlanan “para politikaları” deyimi; istihdam artışı, fiyat istikrarı, ekonomik büyüme gibi hedeflere ulaşmak amacıyla parayı araç olarak kullanan ekonomik kararları ve genel ekonomik durumu etkilemeye yönelik uygulamaları ifade eder. Para politikaları, merkez bankaları veya para otoritesi olarak adlandırılan kuruluşlarca belirlenir. Bu kuruluşlar, siyasetten bağımsız olarak karar alma yetkisine sahiptir.

Pandemi döneminde merkez bankaları finansal kararlarını değiştirerek birçok para politikasını uygulamaya koymuş ve salgının olumsuz etkilerini sınırlamak için etkin bir şekilde para piyasalarını yönlendirdi.

Pandemi Döneminde Para Politikaları ve Alınan Tedbirler

Pandemi sürecinde piyasalarda oluşan olumsuz durumun önüne geçmek ve finansal istikrar sağlamak amacıyla TCMB yeni para politikaları üretmek durumunda kaldı. “Türkiye ekonomisinin geleceği nasıl şekillenecek?” sorusuna sağlıklı bir cevap bulabilmek için TCMB para politikaları, finans dünyası aktörleri tarafından yakından takip edilmektedir.

Türkiye’de pandemi döneminde uygulanan para politikaları ve alınan tedbirler şunlardır:

• Pandeminin ilk günlerinde, 17 Mart 2020 tarihinde gerçekleşen Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında TCMB politika faiz oranının %9,75 düzeyine çekilmesine karar verdi. Bu oran sonraki günlerde %6,75’e indirilse de ilerleyen dönemde politika faiz oranı sürekli olarak arttı. Son olarak alınan kararla politika faiz oranı %18 olarak belirlendi.
•  17 Mart, 31 Mart, 17 Nisan 2020 tarihlerinde pandeminin finansal ve ekonomik yansımalarını kısıtlayan önlem paketleri oluşturuldu.
• Salgının ilk günlerinde 100 milyar TL tutarında bir ekonomik paket açıklanmasına karar verildi. Mali tedbirler için 75 milyar TL, kredi garanti fonu için 25 milyar TL ayrıldı.
• Türkiye Varlık Fonu (TVF), hazine bonosu ihraç ederek finanse ettiği üç devlet bankasına mali destek paketi kapsamında kredi sağlama görevi verdi.
• Yabancı para mevduatı zorunlu karşılıkları, kredi büyüme hedefini tutturan bankalar için 500 baz puan indirildi.
• İpotekler üzerindeki Kredi Değeri (LTV) limitleri %80’den %90’a yükseltildi.
• TCMB, 20 Mayıs 2020 tarihinde Katar ile takas anlaşmasının genel sınırının 5 milyar ABD dolarından 15 milyar ABD dolarına yükseltildiğini açıklandı.
• Para arzı 2,5 trilyon TL’den 3 trilyon TL’ye çıkartılırken finans sektörü için likidite oranı da yükseltildi.
• İhracat sektöründe yer alan KOBİ’ler için TL kredilendirme imkanı sağlandı. Alınan krediler için vade süreleri uzatıldı.
• Açıklanan önlem paketleriyle devlet tahvillerinin açık alımlarının artmasına izin verilmiş, varlık havuzu TCMB işlemlerinde teminat olarak genişletildi. Açık Piyasa İşlemleri yoluyla TCMB’nin fonlanma üst limiti artırılırken, doğrudan egemen tahvil satışları düzenlendi.

Pandeminin başlangıcında alınan önlemlere karşın döviz kurlarındaki artışın önü alınamadı. 2021 yıl sonu enflasyon beklentisi %14,1’e, 2022 yılı enflasyon tahmini ise %7,8’e yükseldi.

Siz de pandemi döneminde uygulanan para politikalarını daha iyi anlamak için Türkiye’nin en iyi ekonomi yorumcuları olan:Prof. Dr. Özgür Demirtaş, Prof. Dr. Emre Alkin, Gizem Öztok Altınsaç, Cem Seymen, Murat Sağman ve Uğur Gürses’in analizlerini inceleyebilirsiniz. Speaker Agency’nin önde gelen Finans ve Ekonomi Konuşmacıları ile dünya ve Türkiye’deki ekonomik gelişmeleri izleyerek finansal piyasalardaki riskleri öngörebilir, hatta bu riskleri birer fırsata dönüştürebilirsiniz.