Çocukların Sosyal Medya Kullanımında Ebeveynlerin Bilmesi Gerekenler

İnternet çağında yaşadığımız günümüzde, sosyal medya artık hayatımızın bir parçası konumunda. Sadece yetişkinler değil, ebeveynlerinin gözetimi altında olsalar dahi çocuklar da sosyal medyayı etkin bir şekilde kullanıyor. Bu noktada pek çok ebeveyn için, sosyal medya kullanımı çocukları nasıl etkiler ya da çocuğun duygusal gelişimi üzerinde sosyal medya kullanımının ne gibi etkileri olur benzeri sorular cevaplandırılmayı bekleyen sorular arasında yer alıyor.

Sosyal Medya Kullanımı Çocukları Nasıl Etkiler?

Sosyal medya bilgi edinmek ve faydalı paylaşımlara erişmek amacıyla kullanıldığında da çocuklarımız için riskler içerebiliyor. Güvenli internet kullanımı sadece ebeveynlerin sınırlamalarıyla veya koydukları yasaklarla çözüme kavuşamıyor. Katı kurallar, sınırlandırmalar ya da oluruna bırakmak ile çocuklarımızı sosyal medyanın risklerinden korumak mümkün görünmüyor.

Hepimizin hayatında olan sosyal medya uygulamaları Snapchat, Facebook, Instagram, YouTube, Tiktok gibi ve önümüzdeki yıllarda yenilerinin ekleneceği birçok uygulamada olumlu içeriklerin yanında olumsuz içeriklerin de bulunması ebeveynlerin sorumluluklarını arttırıyor. Çocuklarımız tarafından sıklıkla kullanılan bu uygulamalarda ekrana bakma süresinin uzaması ile, davranış veya psikoloji gelişimlerinde olumsuz etkiler ortaya çıkabiliyor.

Siber Zorbalıkla Karşılaşma Riski

Yapılan araştırmalar çocukların birçoğunun siber zorbalığa maruz kaldığını gösteriyor. Kişiler sosyal medya aracılığıyla, gerçek hayata kıyasla daha rahatlıkla zorbalık yapabiliyorlar ve yaptıklarından kendilerini yeteri kadar sorumlu hissetmiyorlar. Üstelik gerçek hayatta alacakları tepkiden daha azına maruz kalmalarından dolayı siber zorbalığa devam ediyorlar. Bu sebeple, ekran başında daha çok vakit geçiren çocukların bu zorbalığa maruz kalma ihtimali de artıyor.

Siber zorbalığa maruz kalan çocuklarda, durumu başkasına anlatamama ve yardım alamama sorunu ile karşılaşabilir. Bu durumu içine atan çocuklarda ise hırçınlaşma gibi problemler gözlenebilir.

Psikoloji Üzerindeki Olumsuz Etkileri

Çocuklarımız sosyal medyada gördükleri sanal hayatları kendilerine rol model olarak seçebiliyor. Ebeveynlerin rolü bu noktada çocuklarına yeterli desteği sağlayabilmek ve gerçek ile sanal arasındaki ayrımı gösterebilmek açısından önemli oluyor. Çocuklar gerçek olmayan hayatlara aldanıp gerçekte olmadıkları kadar mutlu, zengin ve şık bir hayatları olduğunu gösterme çabasına girebiliyor.

Duygusal yönden de olumsuz etkileyebilen sosyal medya uygulamaları, yanlış kullanım sonucunda depresyon tetikleyicilerinden biri haline gelebiliyor. Çocuklarda yeme düzensizliği, dikkat dağınıklığı ya da uykusuzluk gibi etkilerle ortaya çıkabiliyor. Cinsel içerikli ya da saldırganlık içeren videolar da çocuklarda travmaya neden olabiliyor. Çocuğunuzun kişilik gelişimini olumsuz etkileyebilen sosyal medya uygulamaları, ileriki dönemlerde iletişimde ve empati kurmada zorluk yaşanmasına sebep olabileceği için önemle takip edilmesi gereken konular arasında yer alıyor.

Ebeveynlerin Tutumu Nasıl Olmalı?

Çocuk gelişiminde, ebeveynlerin çocuklarına yaklaşım biçimleri çocukların ilerideki yaşamı için temel oluşturuyor. Birbirinden farklı özelliklere sahip olan ebeveynlik stilleri, çocuk yetiştirirken nasıl bir rol üstlendiğinizin de en büyük göstergesi oluyor. Otoriter ebeveynlik stilini benimseyerek, çocuklarımızı katı kurallarla sosyal medyadan uzaklaştırıp cezalandırıcı tutum ortaya koyarak korumaktan öte daha çok zarar verebiliyoruz. İzin verici ebeveynlik veya ihmalkar ebeveynlik stillerinde de genellikle sosyal medyanın çocuklarımız üzerindeki yıkıcı etkileri fark edilmemiş olabiliyor.

Çocuk gelişiminde önemli bir kavram olan pozitif ebeveynlik, çocuklara kendisinden istenilenlerin sevgi ve saygı içerisinde anlatılmasını ifade ediyor. Çocuğumuza karşı sevgi ve karşılıklı saygı ile, kişiliğini zedelemeyecek bir tutum sergilendiğimiz zaman daha başarılı sonuçlar elde edebilmeniz mümkün. Sosyal medyanın zararlarını anlatarak, sonuçlarının kişisel gelişimlerini olumsuz etkileyebileceğini saygılı bir şekilde vurgularsak çocuklarımız da daha bilinçli birer sosyal medya kullanıcısı olabilir. 

Çocuk gelişiminde önemli bir kavram olan pozitif ebeveynlik, çocuklara kendisinden istenilenlerin sevgi ve saygı içerisinde anlatılmasını ifade ediyor. Çocuğumuza karşı sevgi ve karşılıklı saygı ile, kişiliğini zedelemeyecek bir tutum sergilendiğimiz zaman daha başarılı sonuçlar elde edebilmeniz mümkün. Sosyal medyanın zararlarını anlatarak, sonuçlarının kişisel gelişimlerini olumsuz etkileyebileceğini saygılı bir şekilde vurgularsak çocuklarımız da daha bilinçli birer sosyal medya kullanıcısı olabilir. Pozitif ebeveynlik nedir ve sosyal medya kullanımı çocukları nasıl etkiler benzeri sorulara daha detaylı cevap almak istediğinizde, Doç. Dr. Saniye Bencik Kangal, Prof. Dr. Ayşe Bilge Selçuk ve Dr. Özgür Bolat sizlerin yanında olmaya devam ediyor. Pek çok eseri ile tanınan Şermin Yaşar, eğitimci danışman Polat Doğru, Eğitimpedia kurucusu Ali Koç ve eğitimci, yazar Müjdat Ataman’ın yönlendirmeleri ile ebeveynlik yolculuğunuzda Speaker Agency Ebeveynlik Konuşmacıları’ndan rehberlik alabilirsiniz.